Taart
Het is juni 1983. Televisiekijkers hebben het helemaal gehad
met de arrogant kraaiende VARA-huisstijlhaan. De directie besluit daarom dringend
behoefte te hebben aan een nieuwe visuele identiteit. Als groepsleider van NOS
Grafisch Ontwerp wordt mij verzocht voorstellen daartoe te ontwikkelen. De
opdrachtgevers hebben echter geen idee welke kant het moet opgaan. Ik besluit
het verzoek bij een stagiair neer te leggen en tijdens het proces over zijn
schouder mee te kijken. Hou het vooral sober! luidt mijn advies. Had de VARA Jansen geheten, dan zou er logischerwijs
behoefte zijn geweest aan een onderscheidende vormgeving. Maar het geval wil
dat er slechts één VARA bestaat. Die unieke lettercombinatie zal moeten volstaan,
zo is mijn mening. En gedacht aan kleur ligt rood voor de hand. Met deze
informatie gaat de stagiair aan de slag. Verschillende lettertypes worden
geprobeerd. Letters met schreef en letters zonder schreef. Een rood liggend streepje
hier, een rood staand streepje daar. Het levert stijlvolle letterbeelden op,
maar van een onderliggende gedachte is geen sprake. Weken verstrijken, het worstelen
duurt voort. Hoewel er met de uitstraling van het beeld niets mis is, ontbreekt
toch hét betekenisvolle element. Een halfuur voordat het ontwerp intern
gepresenteerd zal worden, spreek ik mijn bezorgdheid nog eens uit. Het voorstel
zal het niet gaan halen, zoveel is zeker. Juist als ik moedeloos het hoofd laat
hangen, verschijnt – in een lichtflits - een Hand uit de hemel. Een Hand met
een schaar. De boodschap is duidelijk: knip een rondje uit rood papier en
plaats dat onder het verticale rode balkje! En zowaar, een wonder geschiedt: het
uitgeknipte rondje verandert op slag in de punt van een uitroepteken. Een rood uitroepteken
te midden van de zwarte letters VARA. Hoera, het is een logo! Witte rook!
Habemus verbum! Na decennia van fakkels, morgenrood en kraaiende hanen heeft de
VARA ineens een leesteken als symbool. Nu is het zaak een en ander te
perfectioneren.
Als het logo zijn
definitieve vorm heeft, kan het worden gepresenteerd aan de directie en huisstijlcommissie
van de VARA. Geen middel wordt geschuwd om hen te overtuigen. Het tafelblad in
de bespreekkamer is voorzien van een sterk uitvergroot logo. Geanimeerde varianten
draaien op een televisiescherm. Etalagefiguren dragen het op een T-shirt. Aan
de wanden hangen gidscovervoorstellen en storyboards. Voor de rokende commissieleden
liggen luciferdoosjes klaar. Het koffiemeisje schenkt koffie in gelegenheidskopjes
en presenteert er petit-fours bij. Dit alles voorzien van het logo-ontwerp. De geachte
dames en heren zijn stupéfait. Applaus en gefeliciteerd! In
de maanden die volgen, ontwerpen en realiseren wij vervolgens de complete
huisstijl. Collega Ron van Roon verzorgt het drukwerk. Ik houd mij voornamelijk
bezig met stationcalls, programmaleaders en interludes. Op 1 oktober 1983 gaat
de nieuwe televisievormgeving officieel on
air. Hosanna alom. Van VARA-zijde blijft het echter dagenlang oorverdovend
stil. Totdat op een middag, o vreugde, een VARA-chauffeur een gebaksdoos komt
afleveren. T.a.v. F. Lasès. Afzender: de
huisstijlcommissie staat op het
deksel. Een briefje zit er niet bij. Gespannen open ik de doos. Wij blijken als
dank voor de nieuwe visuele identiteit een slagroomtaart cadeau te krijgen. De banketbakker
heeft er overduidelijk zijn
stinkende best op gedaan. Uit poepbruin en piemelroze marsepein heeft hij het logo
gekneed en in de slagroom gelegd. Vol bewondering kijk ik gedurende een halve minuut
naar het kunstwerk. Ik ben er verlegen mee. Zo’n geschenk kun je natuurlijk onmogelijk
aannemen. Je geniet immers al een niet-onredelijk NOS-maandsalaris. Er staat
mij dan ook niets anders te doen dan retour
afzender op het deksel te schrijven. De chauffeur kan de taart gelijk weer meenemen.
Twee jaar later
lopen Ron van Roon en ik in het Centre Pompidou voor de vernissage van een
internationale typografietentoonstelling. Wij beiden zijn er met diverse
werkstukken vertegenwoordigd. Ik met onder meer de VARA-televisievormgeving. Wie
schetst onze verbazing als wij tussen de aanwezigen de voltallige VARA-huisstijlcommissie
ontwaren. Zouden zij de slagroomtaart stiekem zelf hebben opgegeten? Inclusief
het logo? Dat flitst even door mijn hoofd. Ik besluit het de heren maar niet te
vragen.
(c) Frans Lasès
Geen opmerkingen:
Een reactie posten